Ένα από τα πράγματα που μου επιβεβαίωσε και μου δίδαξε κυρίως και περαιτέρω η στοιχειώδης έστω μελέτη της επιστημονικής μεθοδολογίας είναι ότι οι αβασάνιστες και χονδροειδείς γενικεύσεις, οι ταξινομήσεις δηλαδή σε ευρύτατες και μάλιστα αξιολογικές κατηγορίες χωρίς την απαιτούμενη σπουδή, είναι και από άποψη λογικής, ασυνεπείς και ολότελα ύποπτες. Σύμφωνοι στην ολοκληρωτικού τύπου ταχτική θα μπορούσαμε για παράδειγμα, να κατηγοριοποιούμε ανθρώπους σε αξιολογικές ταξινομίες και μάλιστα χονδροειδείς, όπως προείπα, του τύπου «καλός- κακός», «έξυπνος - βλάκας», «ανώτερος - μέσος» και ασφαλώς να τοποθετούμε την αφεντιά μας στην «πιο κολακευτική» εξ’ αυτών. Και μπορεί η γνώση να προκύπτει όντως από την ταξινόμηση των πραγμάτων του κόσμου, όμως, λυπούμαι που θα στενοχωρήσω όσους τέρπονται και έλκονται από τις απλοϊκές θεωρήσεις, αλλά τα πράγματα δεν επιβεβαιώνουν τις προσδοκίες τους και ίσως θα έπρεπε να μπούνε κάποτε στον κόπο να συλλογιστούν με περισσότερη ειλικρίνεια και να αποκτήσουνε το σθένος «να ανακρούσουνε το ταχύτερο πρύμναν». «Αυτό είναι το σθένος το οποίο και θέλουμε και αγαπάμε».
Εγώ προσωπικά πιστεύω, πως στο γνωστό σύμπαν υπάρχει πλουραλισμός. Πλουραλισμός σε όλα του τα πλάσματα και ευτυχώς! Ένα πράγμα ίσον κανένα πράγμα. Σκεφτείτε το καλύτερα… Αν υπάρχει ένα πράγμα, που οπωσδήποτε ορίζεται βάση κάποιον προσδιοριστικών, της ταυτότητάς του, χαρακτηριστικών, τότε θα υπάρχει κάτι που το περιέχει με άλλα προσδιοριστικά χαρακτηριστικά και κάτι πιο δίπλα και παραδίπλα και κάτι άλλο από το οποίο προέκυψε και πάει λέγοντας. Κοντολογίς, η προηγούμενη άποψη είναι ανυπόστατη / αδύνατη. Η μονοσήμαντη αντίληψη του κόσμου σε όποιο επίπεδο και αν αυτή αναφέρεται (κοινωνικοπολιτικό, επιστημονικό, θρησκευτικό κ.ο.κ.) είναι προϊόν παθογένειας και δηλωτική της αδυναμίας του ανθρώπου να χειριστεί και να κατανοήσει τις διαφορετικές πτυχές, τις λεπτές αποχρώσεις, τα επιμέρους στοιχεία των υποκείμενων κατηγοριών, εκείνων που η αναλυτική συλλογιστική και η ενορατική λειτουργία του καλλιεργημένου αρχαιοελληνικού κόσμου προσπάθησε να αποκαλύψει ώστε να κατανοήσει τον κόσμο, στη βάση της όποιας δυνατής για την εποχή εγκυρότητας και αξιοπιστίας.
Ασφαλώς, μάλλον οι περισσότεροι αν όχι όλοι (και δεν εξαιρείται η γράφουσα) μπαίνουμε συχνά στον πειρασμό να επικολλάμε ακάματα ετικέτες που ανακουφίζουν από την αμφιβολία, την αδυναμία και το φόβο και επιδοτούν την προσωπικότητα με ενέσεις «αυταξίας» και «σιγουριάς», όμως κάτι τέτοιο δεν είναι το πιο προσφυές και οπωσδήποτε το πιο έντιμο. Η χωρίς επιφυλάξεις επικόλληση ετικετών είναι ένα είδος κοινωνικού ρατσισμού, η οποία δύναται να προαναγγείλει τον ακόμη πιο άξεστο και βίαιο, τον φυλετικό. Γι’ αυτό, μία κάποια τουλάχιστον ετοιμότητα για μερική, κατά την περίσταση πάντα, αυτοαναίρεση είναι επιβεβλημένη και αποδειχτική της ευρύτητας και της δυναμικής του ατόμου να εξελίσσεται και να διευρύνει τα όρια του. Και εδώ σ’ αυτή την έννοια της δυναμικής βρίσκεται μάλλον ένα από τα κλειδιά για τη διερεύνηση του θέματος του τίτλου. Η δυναμική βέβαια δεν είναι μία αποκλειστικά εγγενής κατάσταση, αλλά καλλιεργείται και αναπτύσσεται από το βαθμό δέσμευσης του ανθρώπου στις επιταγές του εαυτού, η οποία με τη σειρά της προκύπτει από τη σύζευξη περισσότερων συνιστωσών του ατόμου, εγγενών και εξωγενών.
Ένα τμήμα της δέσμευσης πιστεύω ότι προκύπτει από σταθερά οργανισμικά στοιχεία (για να μην πω νευρολογικά και μου πετάξουν οι γιατροί καμιά παντόφλα), όπως συμβαίνει με τα ταλέντα. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μία απομάκρυνση από το μέσο φυσιολογικό ή και για κάποια ανεπάρκεια από την οποία προκύπτει δευτερογενώς μία τάση ως αναπλήρωση στην ανεπάρκεια αυτή και αυτή η τάση καρπώνεται σημαντικού εστιασμού (δηλαδή δυναμικής). Οι άνθρωποι που εκδηλώνουν κάποιο ταλέντο και εκφράζονται αυθορμήτως μέσα από κάποια δράση, έρχονται νομίζω (από ψυχολογικής άποψης πια) σε μεγαλύτερη επαφή με τον ίδιο τους τον εαυτό. Και αυτό ακριβώς είναι που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, προκειμένου να διατηρήσουν τα στοιχεία του εαυτού εγνωσμένα και συγκροτημένα σε ένα όλον. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή είναι η αντίληψή τους για την τάξη. Ένα δεύτερο τμήμα της δέσμευσης συνδέεται με την ενορατική δεξιότητα του ανθρώπου (που και αυτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ιδιοσυγκρασιακό στοιχείο). Η ενορατική δεξιότητα, ως συμπυκνωμένη γνώση, δημιουργεί περαιτέρω γνώση και αυτή με τη σειρά της το όραμα που εντάσσεται στα στοιχεία του εαυτού, κατοχυρώνοντας έτσι τις αξιώσεις του. Και ένα τρίτο τμήμα χειραγωγείται από περιβαλλοντικούς παράγοντες, που αποτελούν το υποστηριχτικό και ψυχολογικό πλαίσιο για τα δύο προηγούμενα και που έχουν να κάνουν με την ανατροφή από το πιο πρώιμο στάδιο, αλλά και με το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο αλληλεπιδράσεων και συνιστούν κυρίως τον συναισθηματικό παράγοντα στην τριμερή αυτή διάκριση της έννοιας της δέσμευσης. Αναμφιβόλως, απόλυτες διακρίσεις δεν υφίστανται και η επισήμανσή των τριών αυτών στοιχείων γίνεται για μεθοδολογικούς σκοπούς, αφού υπάρχει μια σταθερή μεταξύ τους αλληλεπίδραση, όπου η λειτουργία του ενός τμήματος υπονοεί και τροφοδοτεί τη λειτουργία του άλλου με όποια κατεύθυνση.
Η δέσμευση λοιπόν είναι, κατά την κρίση μου, ο γεννήτορας και ίσως και ο κηδεμόνας της δυναμικής και της παρέχει τα εργαλεία της ανάπτυξης και της λειτουργίας της. Η δέσμευση είναι αυτή που εκκολάπτει τις επιθυμίες, τις απόψεις και τις επιλογές του ατόμου. Το αξιακό του σύστημα, τη βιοθεωρία και κοσμοθεωρία του. Τις προκύπτουσες εξ’ αυτών δράσεις του και την εμμονή σ’αυτές. Με μοναδικό κριτήριο γι’ αυτή την εμμονή, την εξυπηρέτηση της συγκρότησης και της ατέρμονης ανασυγκρότησης του εαυτού και της εξάπλωσης του στον φυσικό, τον ψυχικό και το νοητικό χώρο. Και μη φαντάζεστε ότι μία τέτοια διαδικασία συνάδει ή και ταυτίζεται με την καταστροφική ναρκισσιστική επέκταση. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι αυτή η εξάπλωση δεν παραβιάζει τα όρια των υπόλοιπων μονάδων, αλλά διαμορφώνει έναν υψηλό βαθμό εμπλοκής στα πράγματα του κόσμου διευρύνοντας έτσι τα όρια όλων των εμπλεκόμενων. Εν τοιαύτη περιπτώσει είναι πάντα έτοιμη να εγκαταλείψει οποιαδήποτε δομή δεν εξυπηρετεί αυτή την κατάσταση, αλλά προωθεί την αποστασιοποίηση, μορφή της οποίας είναι και η βίαιη παρείσφρηση σε αλλότριους ζωτικούς χώρους. Η δέσμευση λοιπόν παράγει αξιακό υπόστρωμα και κατ’ επέκταση σταθερότητα κινήτρων και άποψης. Η δέσμευση δεν εγκλωβίζεται σε τσιμεντένιους οίκους ούτε θωρακίζεται σε άρματα. Κάτι τέτοιο είναι ασυμβίβαστο προς την υπόσταση, και τους σκοπούς της ύπαρξής της. Η δέσμευση θα έλεγα μάλλον περιγράφεται από τις αρχές της κβαντικής θεωρίας και προωθεί την όσμωση χωρίς να συνεπάγεται τη διάλυση. Έτσι το μόνο που αναζητεί είναι την ατέρμονη αλλαγή και θετική προσαρμογή και ανακάλυψη των πρωτογενών δομών που εξυπηρετούν σταθερά το αξιακό σύστημα.
Η δέσμευση είναι λοιπόν η ψυχή που συναρθρώνει και δεν συνδέει απλά παρατακτικά τα στοιχεία της λειτουργίας του οργανισμού. Όπου η δέσμευση είναι σημαντικά ελλειμματική δεν υπάρχει οργάνωση συστηματική. Τα διάφορα στοιχεία, εκπορευόμενα από τις συναισθηματικές εκρήξεις και τις ανάγκες του ασυνειδήτου δρουν ανεξέλεγκτα χωρίς εποπτεία και χωρίς έλεγχο, χωρίς επαρκή λογική συνέπεια και χωρίς σαφές σχέδιο δράσης. Και εγκαταλειπόμενα άλλοτε στη μία ακραία κατάσταση (που έχω ήδη περιγράψει σε προηγούμενα κείμενα) και άλλοτε στην άλλη, οι οποίες διαμορφώνονται παράλληλα με την αποδέσμευση και αναπληρωματικά αυτής, προωθούν τη φυγή από την ΕΥΘΥΝΗ, την ευθύνη της ΑΥΤΟΠΡΑΓΜΑΤΩΣΗΣ, τη ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ που έχει το ΕΓΩ. Όποια επαναστατική μάσκα και αν φέρει ο οργανισμός ο μοναδικός σκοπός που τηρείται πιστά και απαρέγκλιτα είναι το σαμποτάρισμα και ο τορπιλισμός κάθε δράσης και η ανάσχεση κάθε δυναμικής που θα απαιτήσει ΤΑ ΝΟΜΙΜΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ της αυτοπραγμάτωσης. Και εδώ έγκειται η ουσία της ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ή κυρίως της ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑΣ. ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΦΥΓΗΣ! και περαιτέρω, στην υιοθέτηση εύπεπτων σχημάτων, παρατακτικά συνδεδεμένων, όπως τα μέλη του σώματος του «Φρανκενστάιν», αντλημένων από ανταγωνιστικά μεταξύ τους στρατόπεδα, ίσα και μόνο για να εξυπηρετηθούν αφενός οι ανάγκες της φυγής και αφετέρου να συγκροτηθεί μία στοιχειωδώς αποδεκτή ταυτότητα, που λόγω όμως της σημαντικής ελλειμματικότητάς και της κακομοιριάς της, ΣΤΟΙΧΕΙΤΑΙ ΕΝ ΤΕΛΕΙ ΚΑΙ ΑΘΕΛΑ ΤΗΣ ΜΕ ΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΜΦΟΡΜΙΣΜΟΥ, ως το μοναδικό διαθέσιμο σύστημα για τη διατήρηση της εσωτερικής συνοχής.
Και μη φανταστείτε ότι όλα τα παραπάνω λέγονται απλά θεωρητικά. Πέρα από την καθημερινή συναναστροφή, ο σύγχρονος πολιτικός βίος και οι σχετικές εξελίξεις μου έδωσαν αρκετή τροφή για σκέψη. Δεν θα υπεισέλθω σε πολιτικές «γαργαλιστικές» λεπτομέρειες, αλλά ομολογώ ότι στενοχωρήθηκα με το γεγονός ότι κάποιοι πολιτικοί χώροι, υποτασσόμενοι στις παραπάνω περιγραφείσες, αλλά και προηγούμενων κειμένων νόρμες, παρουσιάζουν τέτοια αδυναμία στις εσωτερικές τους δομές, που αυτοσαμποτάρονται και στέλνοντας διπλά μηνύματα προς τα έξω, σαν αμφιθυμικοί εραστές και ταυτόχρονα και εχθρικά, παρακωλύουν κάθε έξοδο τους από την καρέκλα του, κατ’ επίφαση, ανατροπέα παρατηρητή. Η επικόλληση της επαναστατικής ετικέτας δεν είναι ταυτόχρονα δηλωτική του ψυχικού γεγονότος, ενώ όσοι δεν σπεύδουν να αυτοαποκαλεστούν τέτοιοι, θα πρέπει να ταξινομούνται αυτομάτως στην κατηγορία του κομφορμιστή. Η επανάσταση είναι κατ’ αρχήν εσωτερική υπόθεση και κάθε αντίδραση οφείλει πρωτίστως να έχει διευθετήσει και τακτοποιήσει τα του οίκου δρώμενα. Ασφαλώς λοιπόν εάν αυτή δεν έχει διεκπεραιωθεί και ολοκληρωθεί στον τόπο που τις αρμόζει, θα αξιοποιήσει τις περιστάσεις για να μεταφέρει τη μάχη της σε λανθασμένα πεδία και με απρόσφορες μεθόδους. Και αν δεν υφίστανται τέτοια πεδία, σίγουρα θα τα επινοήσει. Και όσο και αν δεν τοποθετώ τον εαυτό μου στα στενότερα αυτά πλαίσια τέτοιων πολιτικών χώρων, αλλά στον ευρύτερο ιδεολογικό, θλίβομαι από το γεγονός ότι οι προβλέψεις μου βγήκαν αληθινές και θα αναγκαστούμε για μία ακόμη φορά να υποστούμε και να καταπιούμε τη βία των διαχρονικών αφεντάδων μας, που με τρομοκρατικές ψυχολογικές μεθοδεύσεις μας καθιστούν προσκυνητές του μαστιγίου.
Και θα τολμήσω τέλος να πω και λίγο (ας μου επιτραπεί) να καταγγείλω, ότι καθημερινά συναντάω ανθρώπους που προτιμούν να εξυπηρετούνται περισσότερο μέσα στους χώρους της ΑΡΝΗΣΗΣ (της αποδέσμευσης δηλαδή) παρά της ΘΕΣΗΣ χωρίς να θέτω οπωσδήποτε και τον εαυτό μου στο απυρόβλητο. Και οπωσδήποτε το αίτημα της θέσης μπορεί να υλοποιηθεί σε οποιοδήποτε επίπεδο και χώρο, χωρίς να χρήζει υπερβατικών συνθηκών. Δηλαδή σ’ εκείνο των διαπροσωπικών σχέσεων, της εργασίας, της κοινωνικής δράσης και εν τέλει της έντιμης ενδοατομικής επαφής. Προφανώς και δεν κατατίθεται εδώ κάποιο αίτημα υπερηρωικής δράσης. Καθόλου. Αλλά μόνο η επιθυμία περισσότερο έντιμης και βαθιάς ενδοσκόπησης, σε ένα περισσότερο ικανοποιητικό επίπεδο. Και τελειώνοντας δεν θα ήθελα να παραλείψω να συμπληρώσω ότι η δέσμευση αξιοποιεί ένα στοιχείο που θεωρώ εγγενές και δυναμικό σε όλα τα ζωντανά πλάσματα: Τη θέληση. Αλλά περισσότερο μέσα από τη φροϋδική αλλά και γενικότερα την ψυχαναλυτική σκοπιά, που θέτει σε πρώτο πλάνο τη «libido». Και πιστεύω ότι ένας περισσότερο δροσερός προσανατολισμός της libido, καθώς εκτινάσσει από το ψυχικά πλαδαρό βούλιαγμα στην πολυθρόνα, μπορεί να δώσει «βαθύτερη ανάσα στην ψυχή, ανάλαφρο και μυρωδάτο αεράκι στο πρόσωπο και μεγαλύτερη συγκίνηση στο βλέμμα».
«Η βάρκα του Οδυσσέα είναι πάντα προσαραγμένη στην προβλήτα του λιμανιού και περιμένει… Είστε για καμιά βολτούλα!?»
© 2012 Ελένη Κανακάκη (ΦΠΨ Ψ')
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου