Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

[...Ακούγεται εξωπραγματικό ως ιδέα, κι όμως συμβαίνει: Ό,τι θεωρούμε ως αληθινό εξαρτάται απόλυτα απ’ τη γλώσσα που μάθαμε να μιλάμε.
~~
Η γλωσσολόγος Dorothy Lee, ανέλυσε την ινδιάνικη γλώσσα Wintu και λέει γι’ αυτήν:

Αυτό που επαναλαμβάνεται είναι η νοοτροπία της ταπεινότητας και του σεβασμού προς την πραγματικότητα, προς τη φύση και προς την κοινωνία. Δεν μπορώ να βρω έναν ικανοποιητικό αγγλικό όρο για τη νοητική αυτή διεργασία, που είναι τόσο ξένη στην παιδεία μας.

Εμείς είμαστε επιθετικοί απέναντι στην πραγματικότητα. Λέμε “αυτό είναι ψωμί”. Οι Wintu λένε “ονομάζω αυτό ψωμί” ή “αισθάνομαι ότι είναι ψωμί” ή “βλέπω πως είναι ψωμί”.

Ένας Wintu δεν λέει ποτέ απόλυτα “αυτό είναι…” Αν μιλά για μια πραγματικότητα που δε βρίσκεται μέσα στην περιοριστική εμπειρία δεν τη δηλώνει καν, απλώς την υπαινίσσεται....]
--------------------

Το παραπάνω είναι απόσπασμα, από το άρθρο που τίθεται κατωτέρω. 

Πριν λίγο καιρό είχα μία συζήτηση, γύρω από τη φαινομενολογία της αντίληψης της πραγματικότητας, και ασφαλώς η ευφυής απάντηση που πάντοτε λαμβάνω είναι παρόμοια, με αυτή (και με την παραπάνω) : «Αυτό μπροστά σου είναι ένα τραπέζι και αν ρωτηθείς και εσύ, την ίδια απάντηση θα δώσεις».

Υπάρχουν τουλάχιστον πέντε σημεία, γύρω από τα οποία θα έπρεπε να συλλογιστεί κάποιος σοβαρά:

Το πρώτο αφορά στη συστηματική γλωσσική κωδικοποίηση ενός αντικειμένου, από ένα πρόσωπο, ώστε αυτό να οριστεί και να καταστεί επικοινωνιακά επεξεργάσιμο και από άλλα πρόσωπα, για την αντίληψη όμως του οποίου δεν διαθέτουμε ουδεμία πληροφορία, καθόσον αυτή υποπίπτει στις αντιληπτικές διεργασίες ετέρου προσώπου. Σε μας δεν φτάνει τίποτε περισσότερο από μία γλωσσική κωδικοποίηση, η οποία υποτάσσεται εξάλλου στο πολιτισμικό πλαίσιο και το γλωσσικό πλουραλισμό ενός ανθρώπου.

Το δεύτερο αφορά στο νόμο των πιθανοτήτων, βάσει του οποίου είναι πιθανό να κωδικοποιηθεί ένα αντιληπτικό γεγονός, με έναν τρόπο και όχι μ' έναν άλλο. Κυρίως όταν πρόκειται για μεταβιβάσιμες γνώσεις, μέσα σ’ ένα πολιτισμικό πλαίσιο και μέσα σε ένα σύνολο κυρίαρχων γνώσεων, η κωδικοποίηση των στοιχείων ορίζεται από το πλαίσιο αυτό. Εάν κάποια πρόσωπα έπρεπε να κωδικοποιήσουν στοιχεία σε ένα ξένο, σε αυτά, πλαίσιο, τότε οι κωδικοποιήσεις (λέω εγώ) θα ήταν περισσότερες, διότι η μεταβιβάσιμη γνώση, ή εμπειρία τρόπον τινά δεν θα είχε την ίδια δραστικότητα.

Συναφές με το προηγούμενο είναι πως η κωδικοποίηση της πραγματικότητας γίνεται πολύ πιο πλουραλιστική, όταν αυτή αφορά σε θέματα συγκεχυμένα, αφηρημένα, ιδεαλιστικά και πολύπλοκα, και αυτά τα θέματα είναι πάρα πολλά, ώστε να δημιουργούν νέες, περισσότερο «αντικειμενικά...» προσπελάσιμες πραγματικότητες.

Το τέταρτο σημείο αφορά στη διαφορετική κωδικοποίηση, από ειδικές ομάδες ανθρώπων, όπως άνθρωποι με ειδικά ταλέντα ή άνθρωποι με αλλόκοτο τρόπο σκέψης, πράγμα το οποίο τα καθιστά σαφώς λιγότερο προβλέψιμα από τους άλλους, όπως, επί παραδείγματι, η διαγνωστική κατηγορία των σχιζοφρενών, για τους οποίους, αυτό που εμείς κρίνουμε ως παραλήρημα, είναι αδιαμφισβήτητα αληθινό (για εκείνους) και θα έλεγα πως έχουν δίκιο, είναι αληθινό!

Τέλος, το νευρικό σύστημα ελέγχει και ελέγχεται από το σώμα και εφόσον «ο εγκέφαλος τελεσιδικήσει» για ένα εισερχόμενο, έχουν ήδη παρεμβληθεί οι διαδικασίες που αφορούν στην αντίληψη, τη μνήμη, την κωδικοποίηση των εισερχομένων και πολλά άλλα που εγώ δεν τα γνωρίζω.

[…Σύμφωνα με το γνωστικό κονστρουκτιβισμό, η αλήθεια όπως και η ομορφιά, βρίσκεται στα μάτια (ή στο νου) του βλέποντος!...]
(Από το βιβλίο «Εκπαιδευτική ψυχολογία (κονστρουκτιβισμός), των Elliott, Kratohwill, Cook, Travers)

Θα έκλεινα το όλο θέμα υποστηρίζοντας πως κάποιες κοινές παραδοχές, για την πραγματικότητα, συντελούν στην οργάνωση της καθημερινότητας και όχι στην πραγματική αντίληψη αυτής η οποία είναι άπειρη, πολυσήμαντη και πολλαπλά ερμηνεύσιμη!

Οι Wintu και οι όμοιοι τους έχουν δίκιο (ή μάλλον είχαν, γιατί «διαφώνησαν...» με αυτούς που «ήξεραν...») που δεν μιλούν για μία πραγματικότητα, απλά την υπαινίσσονται. Εξίσου η Dorothy Lee έχει δίκιο ισχυριζόμενη πως είμαστε επιθετικοί, απέναντι στην πραγματικότητα. Όπως άλλωστε, θα συμπλήρωνα εγώ, είμαστε επιθετικοί, με χίλιους τρόπους, οι οποίοι περνάνε λαθραία και νομιμοποιούνται από τις «ιδέες», τις «επιστημονικές (ή επιστημονικοφανείς) αντιλήψεις» και εν τέλει τον «πολιτισμό». 

Ο τρόπος που κωδικοποιούμε την πραγματικότητα δεν υποννοεί μόνο την παρείσφρηση της επιθετικότητας, αλλά και πολλές άλλες ασυνείδητες υποδηλώσεις ή αλλιώς κίνητρα που αφορούν στη συντήρηση ασφαλών πλαισιών κοινωνικής αναφοράς, πράγμα που κάνει σαφή υπαινιγμό στην ανάγκη της συντήρησης της ψυχικής ισορροπίας του υποκειμένου. 

...εν τέλει, πολλοί νομίζουν πως μιλάνε τη λογική, την αντικειμενική, την επιστημονική γλώσσα, αλλά τελικά μιλάνε τη γλώσσα του προσωπικού τους «πάθους»...

…όντως η αλήθεια και η ομορφιά βρίσκονται στα μάτια και το νου του βλέποντος…

Η ΓΛΩΣΣΑ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΗ ΣΚΕΨΗ https://tvxs.gr/news/blogarontas/i-glossa-allazei-ti-skepsi?utm_source=FacebookE&utm_campaign=userBaseE&utm_medium=242263 

 © 2018 Ελένη Κανακάκη (ΦΠΨ Ψ')