«…ορκίστηκα… τη μαχαιριά που μου ‘δωκες να σου την κάνω γέλιο…»
Και έτσι φαίνεται να ξεκινάει η ιστορία. Όμως η ιστορία έχει ήδη αρχινίσει, όταν το υποκείμενο πήρε την απόφαση να μάθει την αλήθεια για τον εαυτό του. Όχι, για να καταλήξει να αποδώσει ένα νόημα στη μιζέρια που είχε κυριαρχήσει στη ζωή του, κυρίως για να εγχειρίσει τον εαυτό του και να βγάλει από μέσα του τη μεταλλική ράβδο που του είχε διαπεράσει το στομάχι, μπουκώνοντάς το με μία βλαβερή και μιαρή τροφή… Μία ράβδος που μετατράπηκε σε στιλέτο με το οποίο επιτέθηκε, δικαιολογημένα μεν αλλά και κάπως βάναυσα δε, πληγώνοντας την περηφάνια και το κύρος, ας πούμε, του θεσμού.
Από εκεί και έπειτα όλοι οι εμπλεκόμενοι θα ανδρώσουνε το αίτημά τους, ο καθένας ως αίτημα ερωτικό, καθόσον η ερωτικοποίηση του αιτήματος λειτουργεί ως άμυνα ενάντια στην έκφραση αναγκών που εκκινούν από το βάθος της ιστορίας του ατόμου. Η καταφυγή στην ερωτικοποίηση, ως αμυντικό μηχανισμό, δεν είναι υποχρεωτική. Τα χαρακτηριστικά δηλαδή της προσωπικότητας, και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των ατόμων, μαζί με το υπόρρητο, το λανθάνον αίτημα που βρίσκει πρόσφορο έδαφος στην καρδιά του άλλου, θα γαλουχήσει τη σαγήνη η οποία θα εκφραστεί αμοιβαία, δηλαδή αμφίδρομα μέσα στο διυποκειμενικό. Αλλά ας τα εξηγήσουμε καλύτερα όλα αυτά.
Πίσω από ένα παιδί που «αντιδράει» κρύβεται συχνά η ανάγκη του να του «χορηγηθεί» ένα όριο, ώστε ο κόσμος του να γίνεται περισσότερο διαχειρίσιμος, νοηματοδοτούμενος και κατανοητός. Πίσω από ένα «πλαίσιο» που σε κάποιες περιπτώσεις φαίνεται να «αντιδράει», απέναντι σε μία φυσική και εύλογη πορεία πραγμάτων, κρύβεται η ανάγκη του να του δοθεί ένα μέτρο έκφρασης και ένα μέτρο ορισμού της τάξης. Αυτή ακριβώς η ανάγκη διακινείται μέσα σε ένα συλλογικό ασυνείδητο θεσμικό ρευστό, για να καταλήξει να καρπωθεί της προσοχής που του χρειάζεται την κατάλληλη στιγμή, αφού όμως έχει φιλτραριστεί από το ατομικό ασυνείδητο όσων λάβουν τη γενναία μάλλον απόφαση να εμπλακούν.
Έτσι, μία ασυνείδητη συλλογική – θεσμική «διάθεση» να επανέλθει η συλλογικότητα αυτή στο κέντρο της, δηλαδή στον «εαυτό» της, θα εκφραστεί μέσα από τα ατομικά ασυνείδητα αυτών των εμπλεκομένων. Οι τελευταίοι θα μπουν στον ψυχικό κόπο να την παραλάβουν (ή θα κάνουν τη θυσία! να την αποδεχτούν, για χάρη άλλου, χωρίς να τους αναλογεί), και να την απευθύνουν σε εκείνο το πρόσωπο, που με λανθάνοντα τρόπο έχει μεταβιβάσει στο «πλαίσιο» μία «απαίτηση» που έρχεται από τα βάθη της ατομικής του ιστορίας. Μία απαίτηση για μία ακαταμάχητη αγάπη και αναγνώριση, παρά το γεγονός ότι αμύνεται ενάντια σε αυτό που ήδη απαιτεί (γιατί η τροφή αυτή του σουβλίζει το ήδη μπουκωμένο του στομάχι), πράγμα που το κρατάει ισοβίως μέσα σε μία «ελευθερία» που δεν είναι εφικτό να «χρησιμοποιηθεί»…
…δεν αντέχω να με τρέχεις άλλο, δεν είμαι τόσο δυνατός
…δεν μπορώ να σε «υπηρετώ» συνέχεια, δεν είμαι ατελείωτος
…δεν μπορώ να εκτελώ όλα όσα μου ζητάς, δεν σου είμαι αρκετός
Έτσι μία αδήριτη απαίτηση οδηγεί στην ανάδυση ενός πραγματικού παραπόνου, αλλά και του ατομικού αιτήματος για δύναμη, απεραντοσύνη και πληρότητα, αιτήματα που μία «παντοδύναμη» αλλά απλησίαστη οντότητα θα μπορούσε -επειδή έχουν προϋπάρξει ως ανάγκες δικές της- να ικανοποιήσει…
Όπως είπα και στον φίλο μου τον Κ., η δουλειά των ειδικών ψυχικής υγείας (όσοι είναι φιλότιμοι και και όσοι είναι όντως ειδικοί…) είναι να σπεύδουνε συχνά να καθαρίσουνε… εκεί που κάποιοι άλλοι έχουνε βρωμίσει…
© 2021, Ελένη Κανακάκη, Ψυχολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου