Η αθύμια του Διαβόλου

…people have daemons…

Αυτή ήταν η πρώτη μου ανακάλυψη… και συνήθως (εάν δεν καταπιαστούν δηλαδή σθεναρά οι ενδιαφερόμενοι με τους δαίμονές τους…) τους κουβαλάνε για πάντα και παντού…

Έχω γνωρίσει αρκετούς που δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στις μυθοπλασίες μυστηρίου, όπου πρέπει να αποκαλυφθεί το έγκλημα που έχει διαπραχθεί. Στην παρούσα φάση της ζωής μου αυτό οδηγεί την αναλυτική μου σκέψη σε περαιτέρω ερμηνευτικούς συλλογισμούς.

Στην ερμηνευτική λοιπόν πράξη είναι δυνατόν να αναδειχθεί σταδιακά πως ένα τέτοιο ενδιαφέρον θα μπορούσε να προσφέρει σε κάποιον μία ναρκισσιστική και καταβροχθιστική ικανοποίηση στην εκδραμάτιση του φθόνου και του θυμού, όπου αφενός «έρχεται τιμωρητικά στο φως η αλήθεια και η ενοχή του αντικειμένου». Αφετέρου όμως περνάει λαθραία το προσαρμοστικό και ασύνειδο μεταβιβαστικό «αίτημα θυμού» (και παρά τις σαδομαζοχιστικές διαδράσεις της «εξουσίας», δηλαδή των διαχειριστών της), «πως Τόλμησες να μου το κάνεις αυτό;…, έχεις όλο το χρέος να επανορθώσεις… εάν φυσικά μπορείς… που συνήθως… Δεν μπορείς… γι' αυτό θα δράσω μόνος μου... για να καταστραφώ...», για να του απαντηθεί, «πως Μπόρεσες και πως Τόλμησες να πειστείς πως σου το έκανα εγώ αυτό;… πως Τολμάς να με αμφισβητείς για το τι είμαι και το τι μπορώ.... εγώ Όλα τα μπορώ...».

Ένα μεταβιβαστικό αίτημα θυμού συνήθως και αναγκαστικά συνυπάρχει με ένα άλλο, στον μεταβατικό χώρο στην μακρόχρονη αναλυτική διαδικασία (αλλά και σε άλλα πλαίσια…) για να αλυσοδένονται τα δύο αιτήματα μεταξύ τους, και μέχρι τούτο να αναδυθεί, η αναζήτησή του θα συνεχίζει να χρονίζει, με ό,τι συνεπάγεται αυτό…

Salvador Dali

 

Το αίτημα λοιπόν αυτό μεταβιβάζεται στα σχεσιακά πλαίσια των ατόμων και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί ένα πρόσωπο να αναπτύξει περαιτέρω τις άμυνές του με την αμυντική, δικονομική (π.χ.) προσκόλλησή του στην «αλήθεια» και την εκδραμάτιση του θυμού επάνω στο ίδιο, προκειμένου ο φθόνος αυτός να γίνει υποφερτός και ακίνδυνος και να παράσχει την εσωτερική (γνωστική και συναισθηματική), εξίσου την εξωτερική απόλαυση (σύμπτωμα) της εκφόρτισής του. Σταδιακά ενδέχεται να περάσει σε μία πιο ώριμη μετουσίωσή του, που να συνδυάζει (ας πούμε) την εσωτερική (πλέον) αποκάλυψη μαζί με την δικονομική λειτουργία, κατά κανόνα και τη σαδομαζοχιστική (ή αλλιώς χειραγωγική) διάδραση της εξουσίας, δεν παύει όμως να διατηρεί τον αμυντικό του χαρακτήρα.

Μένει λοιπόν στο άτομο να αρχίσει, σιγά σιγά και με κάποιον τρόπο…, να περνάει στο ταξίδι της ωριμότητάς του, όπου ο θυμός θα εκφραστεί με τρόπο περισσότερο λειτουργικό. Αυτό προϋποθέτει να αναπτύξει σταδιακά το υποκείμενο την ανοχή του να κοιτάξει τον εαυτό του και να αποδεχτεί την ανάγκη της διευθέτησης της σχέσης με το αντικείμενο, στο «τόσο, όσο...», αναλόγως του σχεσιακού πλαισίου του διυποκειμενικού γίγνεσθαι. Κατά συνέπεια, θα πρέπει παράλληλα να διευθετείται η βρεφική ναρκισσιστική, σαδομαζοχιστική / αυτοερωτική απόλαυση της εκφόρτισης στον εαυτό, πράγμα το οποίο επιτυγχάνεται με την λειτουργική «επιδείνωση» της σχέσης με τον αντικείμενο, δηλαδή με την απόσυρση (την αποταύτιση) από την καταβροχθιστική ταύτιση με αυτό, αφού το υποκείμενο είναι κατ’ αρχάς… φτιαγμένο για τον εαυτό του και το αντικείμενο κατ’ αρχάς… για τον δικό του…

Το να αγαπά λοιπόν κάποιος να κοιτάζει τον άλλον μπορεί να καταλήξει σε κάτι πολύ καλό για το αντικείμενο (και το διυποκειμενικό σύνολο εν γένει), εάν στο κοίταγμα αυτό το υποκείμενο εξασκεί την όρασή του, ώστε να κοιτάζει με τα μάτια του αντικειμένου και όχι με τα μάτια της πραγματικότητας και της αντικειμενικής αλήθειας, δηλαδή με τα μάτια τα δικά του…

...sympathy for the devil…

Η αθύμια του διαβόλου

----------------------------

(Το παρακάτω είναι απόσπασμα από το ποίημα του Λεκόντ Δελίλ (με τον πιο πάνω τίτλο), μεταφρασμένο από τον Αργύρη Εφταλιώτη.

Δυστυχώς δεν μπορώ να γράψω σε πολυτονικό, παρ' όλα αυτά το παραθέτω)

[...]Στρεφοαπλώνει τα χέρια, ζαρώνει τα νύχια, και κράζει

των ονείρων ο πρώτος, τ' αρχαίο το θύμα.

Κι η φωνή του πιό πέρα απ' τους όμορφους κόσμους τραντάζει,

που τους λουζει των ήλιων τ' απέραντο κύμα.

"Οι μονότονες μέρες -βροχή φοβερή- πλημμυρούνε

την αιώνια ζωή μου και δεν τη γεμίζουν.

Περηφάνιεα, χολή, απελπισία -του κάκου με σκούνε.

Ως κι οι αγώνες κι οι λύσσες βαραίνουν, συχύζουν.

Όσο ψεύτρα καί πλάνα η αγάπη, άλλο τόσο το μίσος !

Ήπια θάλασσες, άπειρα δάκρια και πάθια !

Κεραυνοί και μυριόκοσμοι ! Πέστε, πλακώστε με, κι ίσως

ο άγιος ύπνος με πάρει στα μαύρα του βάθια.

Και οι δειλοί που ευτυχούν, κι οι φτωχοί κολασμένοι, ως του

τ' ουρανού θεν' ακούν τα λαμπρά τότες ύψη

ν' ανεβαίνει φωνή -"Σατανάς δεν υπάρχει !"- μαζί του

και το έργο των έξη μερών θενά λείψει."

 

Jacopo del Conte - Portrait of Michelangelo

© 2018 Ελένη Κανακάκη (ΦΠΨ Ψ')